Dernek Nedir, Özellikleri Nelerdir?
Konumuza Dernek nedir sorusunun cevabı ile başlayalım. Dernekler, gerçek veya tüzel en az yedi kişinin kazanç paylaşma dışında belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere, bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluşturdukları, tüzel kişiliğe sahip kişi topluluklarıdır.
Burada dikkat edilecek noktalar şunlardır.
Dernekler kişi topluluğudur. Dernekler En az 7 kişi ile kurulur. Dernekler Hukuka ve ahlaka aykırı olarak kurulamaz. Dernekler Kazanç üzerine kurulamaz. Dernekler tüzel kişiliğine sahiptir.
Herkes önceden izin almaksızın dernek kurabilir. Dernek kurucuları ise fiil ehliyetine sahip olması gerekir.
Dernekler, kuruluş bildirimini, dernek tüzüğünü ve gerekli belgeleri yerleşim yerinin bulunduğu yerin en büyük mülkî amirine verdikleri anda tüzel kişilik kazanırlar. Mülki amir ise bu belgeleri 60 Gün içinde inceleyip noksanlık olup olmadığını tespit eder. Eğer noksanlık varsa dernek kurucularına durumu tebliğ ederek 30 gün içinde bu noksanlıkların düzeltilmesini ister. Eğer bu noksanlık düzeltilmezse durumu asliye hukuk mahkemesine savcılık aracılığı ile bilidirir. Aykırılığın olmaması yada olan aykırılığın düzeltilmesi halinde, dernek dernekler kütüğüne kayıt edilir.
Dernek kuruldukları andan itibaren ilk 6 ay içinde genel kurulu toplamak ve zorunlu organlarını oluşturmak mecburiyetindedir.
Derneğe üye olan kişiye Üye denir. Derneklere fiil ehliyeti olan her gerçek ve tüzel kişiler üye olabilir. Üyelik için aranan kriterler kaybolursa üyelik kendiliğinden düşer. Dernek üyeleri eşit haklara sahiptirler. Her üyenin genel kurulda bir oy hakkı vardır; üye, oyunu şahsen kullanmak zorundadır. Onursal üyelerin oy hakkı yoktur. Bir derneğe üye olan kişiye ne denir
Derneğin zorunlu organları
genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kuruludur. Burada şunu bilmek gerekir. Genel kurul, derneğin en yetkili karar organı olup; derneğe kayıtlı üyelerden oluşur. Genel kurul en geç 3 yılda bir toplanmak zorundadır.
Yönetim kurulu, derneğin yürütme ve temsil organıdır; bu görevini kanuna ve dernek tüzüğüne uygun olarak yerine getirir. Denetim kurulu, üç asıl ve üç yedek üyeden az olmamak üzere dernek tüzüğünde belirtilen sayıda üyeden oluşur.
Dernekler kendiliğinden, kurul kararı ile ve mahkeme kararı ile sona erebilir. Derneklerin kendiliğinden sona erme sebepleri şunlardır;
Dernekler, aşağıdaki hâllerde kendiliğinden sona erer: 1. Amacın gerçekleşmesi, gerçekleşmesinin olanaksız hâle gelmesi veya sürenin sona ermesi, 2. İlk genel kurul toplantısının kanunda öngörülen sürede yapılmamış ve zorunlu organların oluşturulmamış olması, 3. Borç ödemede acze düşmüş olması, 4. Tüzük gereğince yönetim kurulunun oluşturulmasının olanaksız hâle gelmesi, 5. Olağan genel kurul toplantısının iki defa üst üste yapılamaması.
Burada şunu da bilmek gerekir; Her ilgili, sulh hâkiminden, derneğin kendiliğinden sonra erdiğinin tespitini isteyebilir.
Türkiye’de yerleşme hakkına sahip olan yabancı gerçek kişiler, dernek kurabilirler veya kurulmuş derneklere üye olabilirler.
